Ystyriaethau Cyffredinol

Mae Osteoarthritis (OA) neu Glefyd Cymalau Dirywiol yn cyfeirio at glefyd anllidiog, cynyddol yn y cymalau gaiff ei ategu gan lefelau amrywiol o gyfyngiant ffwythiannol, poen a gostyngiad mewn ansawdd bywyd. Dyma’r math mwyaf cyffredin o arthritis o ddigon, ac mae’n un o’r prif achosion o boen ac anabledd yn fyd-eang. Gall unrhyw gymal synofaidd ddatblygu osteoarthritis, ond y pengliniau, cluniau a mân gymalau’r dwylo yw’r safleoedd ymylol yr effeithir arnynt amlaf. Yn ddieithriad, mae’n dechrau’n dawel ac yn gwaethygu’n ysbeidiol gyda phoen dolurus ysgafn i gymedrol, anhyblygrwydd a chwydd yn y cymal yr effeithir arno. Fel arfer bydd anhyblygrwydd yn digwydd wrth orffwys, yn arbennig y peth cyntaf yn y bore ac mae’n raddol yn gwella wrth fod yn weithgar. Gall newidiadau amgylcheddol megis oerni a phwysedd barometrig is waethygu’r cymal yr effeithir arno. Mae yna gydberthynas wael rhwng maint y newidiadau radiolegol ac arwyddion a symptomau clinigol.

Mae osteoarthritis yn broses fetabolaidd actif a deinamig sydd yn effeithio ar holl feinwe’r cymal (cartilag, asgwrn, synofiwm/capsiwl, gewynnau a chyhyrau) ac mae’n dangos cynnydd mewn gweithgaredd celloedd ac yn cynhyrchu celloedd newydd. Mae newidiadau patholegol allweddol wedi eu nodweddu gan ddilyniant taclus o ddigwyddiadau histolegol unigol sydd yn y pen draw yn arwain at ddifrodi cartilag ac addasiadau eilaidd yn y meinwe cysylltiedig, yn cynnwys colli cartilag cymalol (hyalin) lleol ac ailfodelu asgwrn cyfagos gyda ffurfiant asgwrn newydd (osteoffit) ar ffiniau’r cymal. Mae’r cyfuniad yma o golli meinwe a chynhyrchu meinwe yn cefnogi’r safbwynt mai osteoarthritis yw’r broses o atgyweirio cymalau synofaidd ac mae’n digolledu am y trawma gwreiddiol, gan arwain at gymal sydd wedi ei addasu’n strwythurol, ond sydd yn achlysurol yn ddi-symptom. Ond mewn rhai cymalau, naill ai oherwydd niwed gormodol neu botensial i atgyweirio wedi ei gyfaddawdu, ni all y broses osteoarthritig ddigolledu, ac mae hynny yn arwain at ddifrod parhaus i’r meinwe ac yn y pen draw osteoarthritis symptomatig neu ‘fethiant yn y cymalau’.