Pennod 17 – Adnoddau ar gyfer Gofal Sylfaenol
Canllawiau’r Adran Iechyd ar Weithgarwch Corfforol
Mae’r holl ganllawiau ar weithgarwch corfforol, a ddiweddarwyd yn 2011, a’r dogfennau cefndir ategol ar gael yma. Mae’r rhain yn cynnwys crynodeb o’r dystiolaeth ar Ymddygiad Llonydd a Gordewdra.
Mae taflenni ffeithiau ar gael ar gyfer pob oed ar y canllawiau ar weithgarwch corfforol. Gellir eu rhannu â chleifion neu eu harddangos.
- Taflen Ffeithiau 1: Y blynyddoedd cynnar (rhai dan 5 oed nad ydynt yn cerdded eto)
- Taflen Ffeithiau 2: Y blynyddoedd cynnar (rhai dan 5 oed sy’n gallu cerdded)
- Ffeithlun - Genedigaeth i 5 mlwydd oed
- Taflen Ffeithiau 3: Plant a phobl ifanc (5-18 mlwydd oed)
- Ffeithlun - Plant a phobl ifanc
- Taflen Ffeithiau 4: Oedolion (19-64 blwydd oed)
- Ffeithlun - Y Canllawiau Gweithgarwch Corfforol i oedolion
- Taflen Ffeithiau 5: Oedolion hŷn (65+ mlwydd oed)
Gwefannau ar gyfer rhagor o wybodaeth a/neu gyrsiau ar Feddygaeth Ymarfer Corff
- FYSS in English Mae fersiwn Saesneg o lyfr y Gymdeithas Gweithwyr Gweithgarwch Corfforol Proffesiynol a Sefydliad Cenedlaethol Iechyd Cyhoeddus Sweden ar gael i’w lawrlwytho. Mae’n waith cynhwysfawr ar sut i atal a thrin gwahanol glefydau ac anhwylderau drwy weithgarwch corfforol. Llyfr cyfeirio rhagorol.
- The Global Physical Activity Network Mae’n rhoi gwybod am yr ymchwil ddiweddaraf o gwmpas y byd. Gallwch danysgrifio i dderbyn e-gylchlythyr am ddim bob pythefnos i gael gwybod am y gwaith ymchwil a datblygiadau diweddaraf ynghylch hybu gweithgarwch corfforol drwy’r byd.
- Cyfadran Chwaraeon a Meddygaeth Ymarfer Corff y DU (FSEM) Mae’n cynnig dwy ddogfen, ‘A Fresh Approach’ ac ‘A Fresh Approach in Practice’, ar gymhwyso meddygaeth ymarfer corff sy’n amlinellu’r manteision i gleifion a’r GIG o ddarparu gwasanaethau chwaraeon ac ymarfer.
- Cymdeithas Chwaraeon a Meddygaeth Ymarfer Corff Prydain (BASEM) Mae’n darparu cyrsiau addysgol ar feddygaeth chwaraeon a meddygaeth ymarfer corff ac yn darparu hyfforddiant sylfaenol ar gyfer gyrfa mewn meddygaeth chwaraeon ac ymarfer corff.
- The British Journal of Sport Medicine Mae’r wefan hon yn cynnwys prif erthyglau ar feddygaeth chwaraeon ac ymarfer corff. Ceir adran ddefnyddiol iawn ar addysg ynghyd â fideos rhagorol ar archwilio orthopaedig, hanes achosion, gwybodaeth am feddygaeth ymarfer corff a deunydd dysgu’r BMJ. Ac mae digon o flogiau a phodlediadau.
- Cymdeithas Gwyddonwyr Chwaraeon ac Ymarfer Corff Prydain (BASES) Hon yw’r gymdeithas a gynhyrchodd y dystiolaeth ar gyfer canllawiau’r DU ar weithgarwch corfforol. Cyhoeddwyd datganiad sefyllfa BASES ABC of Physical Activity and Health yn Journal of Sports Sciences.
- Taflenni presgripsiwn ymarfer corff Gwefan ar gyfer y DU a gwledydd tramor sy’n darparu’r newyddion diweddaraf ar weithgarwch corfforol seiliedig ar dystiolaeth drwy gyfrif twitter @exerciseworks a chasgliad mawr o adnoddau yn ei hadran cysylltiadau proffesiynol. Mae cyrsiau addysgol, taflenni presgripsiwn ymarfer corff, strategaethau gweithgarwch corfforol a llyfrynnau ar ymarfer corff i gleifion ar gael i’w prynu gan unigolion a sefydliadau gofal iechyd. Mae’r cyfarwyddwr Ann Gates yn siaradwr proffesiynol ar yr holl bynciau sy’n gysylltiedig â gweithgarwch corfforol.
Fideos i’w dangos mewn ystafelloedd aros:
- ‘No excuses’ Fideo byr ar YouTube sy’n helpu i ddelio â rhai o’r esgusion cyffredin.
- 23-and-a-half-hours Fideo cartŵn rhagorol sy’n dangos buddion ymarfer corff. Wedi’i wylio filiynau o weithiau ac yn werth ei weld. 9 munud o hyd.
- Lets make our day harder Fideo cartŵn am osgoi ymddygiad llonydd.
Rhagor o wybodaeth i feddygon
Canser
- Cymorth Canser Macmillan Tystiolaeth am effaith ymarfer corff yn ystod ac ar ôl triniaeth am ganser.
- Cymorth Canser Macmillan Tystiolaeth am yr hyn sy’n gweithio’n dda mewn ymyriadau i hyrwyddo ymarfer corff ymysg cleifion sydd â chanser.
Iechyd Cardiaidd
- Canolfan Genedlaethol Gweithgarwch Corfforol ac Iechyd Sefydliad Prydeinig y Galon Mae’n cynnal ymchwil a gwerthusiadau i ddarparu gwell tystiolaeth am ffyrdd i ddylanwadu ar ddiffyg gweithgarwch corfforol ac ymddygiad llonydd. Mae’n helpu i ddarparu hyfforddiant ac mae’n cynnig adnoddau i ymarferwyr iechyd.
Iechyd Meddwl
- Y Brifysgol Agored Cwrs ar-lein am ddim ar ymarfer corff ac iechyd meddwl i weithwyr gofal iechyd proffesiynol.
Cyf-weld Ysgogiadol a newid ymddygiad
- Stephen Rollnick Seicolegydd, awdur a chyd-sylfaenydd Cyf-weld Ysgogiadol: ei gyrsiau a’i gyhoeddiadau ei hun.
- BMJ Leaning on Motivational Interviewing Modiwl 1 awr ar Gyf-weld Ysgogiadol.
- Cyrsiau GP Update ar ymddygiad cleifion Wedi’u seilio ar Gyf-weld Ysgogiadol.
Gordewdra
- Gwefan Public Health England ar Ordewdra Gwefan sy’n darparu gwybodaeth am ddata, gwerthuso, tystiolaeth ac ymchwil sy’n ymwneud â statws pwysau a’i benderfynyddion.
Osteoarthritis
- Arthritis Research UK Cronfa o wybodaeth broffesiynol fanwl am anhwylderau cyhyrysgerbydol.
Ymddygiad Llonydd
- Get Britain Standing Ymgyrch i hybu ymwybyddiaeth ac addysgu ynghylch peryglon ymddygiad llonydd.
Rhagor o Wybodaeth i Gleifion
- Benefit from Activity Chwaer-wefan Motivate2Move ar gyfer y cyhoedd. Mae’n defnyddio’r ffeithiau a’r ffigurau ar wefan Motivate2Move, ond heb y jargon feddygol er mwyn ei gwneud yn haws i gleifion eu deall. Os bydd gweithiwr proffesiynol sy’n defnyddio gwybodaeth Motivate2Move yn siarad ag aelod o’r cyhoedd am y buddion i iechyd o weithgarwch corfforol, gall ofyn i’r claf ddefnyddio Benefit from Activity i’w helpu a’i atgoffa am y buddion. Mae’n cynnwys hanes achosion cleifion ac mae taflen waith ar gael ar newid ymddygiad ‘How do I change’
Canser ac Ymarfer Corff
- Cancer Research UK Mae tudalennau defnyddiol ar y wefan sy’n hybu ymarfer corff fel ffordd i leihau’r risg o ddatblygu canser.
- Cymorth Canser Macmillan Gwybodaeth i’r rheini sydd â chanser ac ar ôl triniaeth. Ffyrdd i ddod yn weithgar gyda dolenni ar gyfer gweithgareddau yn eich ardal chi.
- The Christies Hospital Llyfryn Gwybodaeth i Gleifion ysbyty canser arbenigol y GIG. Cyngor ymarferol da a diagramau ar gyfer cleifion sydd â llai o allu i symud o gwmpas.
Iechyd Cardiaidd ac Ymarfer Corff
- Sefydliad Prydeinig y Galon Cyngor ar aros yn weithgar.
COPD ac Ymarfer Corff
- Sefydliad Prydeinig yr Ysgyfaint Cyngor i gleifion ar ymarfer corff.
Diabetes ac Ymarfer Corff
- Diabetes UK Gwybodaeth am ymarfer corff ar gyfer diabetes a chyngor arall ar reoli diabetes.
Dementia ac Ymarfer Corff
- Cymdeithas Alzheimer’s Dogfen ar gyfer cleifion sydd â dementia sy’n cynnig syniadau ymarferol ar gyfer ymarfer corff. Cynghorion buddiol i’r rheini sydd â dementia datblygedig a rhagor o ddolenni ar gyfer cymorth.
Anabledd ac Ymarfer Corff
- English Federation of Disability Sport Sefydliad sy’n cefnogi ac yn hyrwyddo chwaraeon ar gyfer pobl sydd ag anableddau.
Ffibromyalgia ac Ymarfer Corff
Iechyd Meddwl ac Ymarfer Corff
- Mae gan Goleg Brenhinol y Seiciatryddion wybodaeth ar gyfer Ymarfer Corff a Phobl Ifanc
Sglerosis Ymledol ac Ymarfer Corff
- Ymddiriedolaeth Sglerosis Ymledol Adran gwybodaeth i gleifion am ymarfer corff. Rhagor o ddolenni i’w chwilio.
Iechyd Cyhyrysgerbydol ac Ymarfer Corff
- Gwefan CSP i feddygon ar gyngor ar ffisiotherapi ac adnoddau i’w lawrlwytho.
- Arthritis Research UK Cyngor ar ymarfer corff ac arthritis.
- Arthritis Research UK Taflenni ymarfer corff a fideos i gleifion ar:
- Ymarferiadau ar gyfer ysigiadau’r ffêr
- Ymarferiadau poen cefn
- Ymarferiadau at boen yn y pen-glin
- Ymarferiadau at boen yn y gwddf
- Osteoarthritis
- Plantar fasciitis
- Ymarferiadau at boen yn yr ysgwyddau
- Ymarferiadau at boen yn y penelin, yn cynnwys ysigiad penelin
- Amodau ar gyfer ymarferiadau dal i symud mewn cartrefi
- ShoulderDoc.co.uk Gwefan sy’n darparu gwybodaeth i gleifion a meddygon am anafiadau i’r ysgwydd.
Poen ac Ymarfer Corff
- Understanding and managing pain: information for patients Mae taflen Cymdeithas Poen Prydain yn cynnwys disgrifiad da o boen ac ymarfer corff (t17-19), yn cynnwys diagram o’r cylch poen ac esboniadau synhwyrol i helpu cleifion i ddeall poen.
Clefyd Parkinson ac Ymarfer Corff
- Cymdeithas Clefyd Parkinson Ewrop Trosolwg da ar y dystiolaeth a chrynodebau o erthyglau i’w darllen a chanllaw ymarferol ar ymarfer corff diogel i rai sydd â chlefyd Parkinson.
- Parkinson’s UK Gwefan sy’n cynnig cyngor ar ymarfer corff a dolenni.
Beichiogrwydd ac Ymarfer Corff
- Recreational exercise and pregnancy: information for you Taflen Coleg Brenhinol yr Obstetryddion a’r Gynaecolegwyr i gleifion, 2006.
- NHS Choices ar gyfer cleifion beichiog ac ymarfer corff
- Sports Medicine Australia Ymarfer corff yn ystod beichiogrwydd, esboniadau o’r newidiadau corfforol i’w disgwyl.
Eistedd ac Ymarfer Corff
- Getting Started Cynghorion syml ar gynyddu gweithgarwch corfforol yn eich bywyd pob dydd.
- Do you sit at a desk all day Ffeil pdf i’w lawrlwytho am ddim gan Gymdeithas Siartredig Ffisiotherapi. Mae’n cynnig set o ymarferiadau defnyddiol i’r rheini sy’n gweithio wrth ddesg neu gallwch eu defnyddio’ch hun!
- A Sitting poster Poster y Washington Post i’w arddangos yn y swyddfa.
- Get Britain Standing Ymgyrch i hybu ymwybyddiaeth ac addysgu pobl am beryglon ymddygiad llonydd.
Dod o hyd i weithgarwch
- Walk4life Gwefan ddefnyddiol ar gerdded ar gyfer y DU. Mae’n cynnwys dull syml o chwilio mapiau ordnans am leoedd i gerdded ym mhob rhan o’r DU a dyfais i gynnwys y wefan hon yn eich gwefan chi. Gellir llwytho’r ddyfais ar wefannau busnes, gwefannau cwmnïau cyhoeddus etc. Gall unigolion ymuno am ddim a chynnwys eu llwybrau cerdded eu hunain a monitro eu ffitrwydd drwy’r wefan.
- Walk Unlimited Gwefan y sefydliad a greodd wefan Walk4life a Benefit from Activity. Mae’n darparu nifer o wefannau ar ffyrdd iach o fyw a gwefan ‘Dr maps’ sy’n cynnwys enghreifftiau o fapiau a grëwyd ar gyfer meddygfeydd meddygon teulu, ysbytai a busnesau. Beth am osod mapiau cerdded yn eich sefydliad iechyd i chi’ch hun, eich staff a chleifion
- Walking for Health Rhwydwaith cynlluniau cerdded Lloegr.
- Let’s Walk Cymru Rhwydwaith cynlluniau cerdded Cymru.
- Paths for All Rhwydwaith cynlluniau cerdded yr Alban.
- Walk NI Rhwydwaith llwybrau cerdded a grwpiau cerdded Gogledd Iwerddon.
- Sustrans. Elusen sy’n hyrwyddo beicio fel modd trafnidiaeth sy’n iachach, yn lanach ac yn rhatach. Mae’n cynnig cyngor a gallwch chwilio am y llwybrau beicio sydd ar gael drwy deipio’ch cod post. Mae map o’r Rhwydwaith Beicio Cenedlaethol sy’n dangos y llwybrau yn eich ardal chi.
- English Federation of Disability Sport Sefydliad sy’n cefnogi ac yn hyrwyddo chwaraeon ar gyfer pobl ag anableddau. Mae’n eich helpu i ddod o hyd i weithgareddau sy’n addas i chi fel unigolyn os ydych yn anabl.
Cynghorion i weithwyr iechyd proffesiynol ar hyrwyddo’r Canllawiau Gweithgarwch Corfforol (CGC)
- Dangoswch ffeithlun y CGC mewn lle amlwg yn eich ystafelloedd aros.
- Darparwch gopïau o ffeithlun y CGC ar gyfer pob oedran yn eich ystafelloedd aros.
- Argraffwch y CGC ar ‘ochr dde’ eich presgripsiynau FP10. Targedwch wahanol grwpiau oedran a/neu wahanol grwpiau clefyd, neu bawb. Gwnewch hyn am 2-3 mis a’i wneud eto 2-3 gwaith y flwyddyn er mwyn dal sylw.
- Anfonwch wahoddiadau i dderbyn cyngor ar ymarfer corff at rai mewn grwpiau clefyd penodol e.e. pobl ar eich cofrestr sydd â phwysedd gwaed uchel.
- Gwaddol y Gemau Olympaidd: gofynnwch am fanylion am gyfleusterau chwaraeon lleol, campfeydd, pyllau nofio, llwybrau beicio, llwybrau/grwpiau cerdded, dosbarthiadau ffitrwydd, Pilates, Tai Chi, zumba etc. Dangoswch y rhain wrth ochr y CGC yn eich ystafell aros neu ar dudalen ar weithgarwch corfforol ac iechyd ar eich gwefan.
- Rhowch ddyfais walk4life ar eich gwefan. Mae’n hawdd ei llwytho ac mae ar gael am ddim. Mae ar gael ar wefan Walk4life Gwefan ddefnyddiol ar gyfer y DU. Mae’n cynnwys dull syml o chwilio mapiau ordnans am leoedd i gerdded ym mhob rhan o’r DU. Gellir llwytho’r ddyfais ar wefannau busnes, gwefannau cwmnïau cyhoeddus etc. Soniwch amdani wrth gleifion. Gall unigolion ymuno am ddim a chynnwys eu llwybrau cerdded eu hunain a monitro eu ffitrwydd drwy’r wefan.
- Pan ddarperir y ddolen i Motivate2move i chi, cadwch hi gyda’r ffefrynnau ar eich cyfrifiadur. Gallwch chwilio’r wefan am ffeithiau yn ôl yr angen neu chwilio am adnoddau a gwybodaeth ychwanegol i gyd yn yr un lle. Bydd y wefan yn cael ei diweddaru bob blwyddyn.
- Os oes sianel fideos iechyd ar sgrin yn eich ystafell aros, dangoswch y fideos ar You Tube ‘Lets make our Day Harder’ a ’23-and-a-half-hours’.