Cefndir
Gwyddom y bydd oddeutu 1% o’r bobl sydd ar restr Meddygon Teulu yn marw bob blwyddyn. Gwelwyd cynnydd yn nifer y bobl sydd wedi cael diagnosis o ganser dros y blynyddoedd diwethaf ac mae’r patrwm hwn yn debygol o barhau wrth i bobl fyw’n hirach. Oherwydd bod mwy o bobl yn dewis cael eu sgrinio, gwell agwedd at geisio cyngor meddygol, hygyrchedd i ofal sylfaenol a gwelliannau mewn triniaethau, mae’r cyfraddau goroesi canser yn gwella. Fodd bynnag, oherwydd bod pobl yn byw â chydafiachedd ac amlgyffuriaeth, mae anghenion gofal iechyd yn dod yn fwy cymhleth.
Oddi wrth brosiectau gwella ansawdd gwyddom, o’r bobl sy’n marw pob blwyddyn, y bydd 75% angen gofal lliniarol ond dim ond chwarter ohonynt a fydd yn cael gofal optimaidd. Wrth i bobl heneiddio ag eiddilwch a phroblemau iechyd cynyddol, mae’n dod yn anos rhagweld taflwybr eu siwrnai iechyd.
Y 2017, lansiodd Llywodraeth Cymru gynllun cyflawni ar gyfer gofal lliniarol a diwedd oes; amlyga’r cynllun hwn y rôl bwysig y mae gofal sylfaenol yn ei chwarae ac argymhella y dylem fod yn adnabod pobl sydd ag anghenion gofal lliniarol, yn helpu pobl i fyw a marw’n well ac yn cyflenwi gofal cyflym ac effeithiol. Dylai ein gofal fod yn rhagweithiol yn hytrach nag yn adweithiol. Y nod yw gwella profiad ac ansawdd bywyd cleifion a’u teuluoedd gan osgoi derbyniadau brys di-angen i’r ysbyty.
Mae gofal sylfaenol mewn lle ffodus iawn i ddarparu gofal lliniarol gwych. Bydd gan Feddygon Teulu a’r tîm cysylltiedig eisoes yn aml syniad da o beth yw cefndir y claf, sut daeth i gael y diagnosis gan ddeall hefyd y strwythur cymdeithasol sy’n amgylchynu’r sawl yn ogystal â’i deulu. Yng nghyd-destun gofal lliniarol, gall hyn chwarae rhan fawr iawn ac mae’n rhoi i’r claf wyneb cyfarwydd ar amser anodd.