Diffiniadau
- Diffinnir poen gwaelod y cefn (LBP) fel poen neu anghysur o dan y ffin asennol ac uwch ben y plygiadau ffolennol isaf, gyda phoen coesau neu ddim.
- Diffinnir LBP amhenodol fel tensiwn, dolur a/neu anhyblygrwydd yng ngwaelod y cefn na phriodolir i batholeg penodol hysbys.
Mewn ymarfer clinigol, nid oes gwahaniaethau amlwg rhwng LBP acíwt, is acíwt a pharhaus, ond at ddibenion ymchwil mae’r diffiniadau canlynol wedi cael eu disgrifio:
- acíwt - poen sydd yn bresennol am lai na 6 wythnos (er bod rhai canllawiau yn diffinio hynny fel poen sydd yn bresennol am lai na 4 wythnos, ac eraill am lai na 3 wythnos)
- poen amhenodol parhaus sydd yn bresennol am dros 6 wythnos (er bod rhai canllawiau yn diffinio hynny fel dros 12 wythnos)
- is acíwt - fe’i defnyddiwyd i ddisgrifio poen â hyd canolradd (6-12 wythnos yn nodweddiadol), er nad yw nifer o ganllawiau a ffynonellau llenyddol yn cyfeirio ar gronigedd is acíwt (anabledd cysylltiedig â phoen) o gwbl. Mae'r Canllawiau Americanaidd yn defnyddio’r man cychwyn ar gyfer poen is acíwt fel 4 wythnos.
- cronig - fe’i diffinnir fel poen cyson neu ysbeidiol (yn yr un man) am 6 mis neu fwy (mewn oedolion hŷn mae hynny wedi ei gwtogi i 3 mis)
Canllawiau: gweler yr allwedd isod | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Argymhellion | A | B | C | D | E | F | |
Hunanofal | Aros yn actif a pharhau â gweithgareddau dyddiol yn cynnwys gwaith | a | a | a | a | a | |
Back Book / taflenni | a | a | a | a | a | ||
Defnyddio gwres artiffisial | a | x | x | x | |||
Rhaglenni addysgol ffurfiol unigol | x | ||||||
Asesu a diagnosis | Pwyslais ar hanes a brysbennu diagnostig | a | a | a | a | ||
Fflagiau coch | a | a | a | a | |||
Ffactorau Risg cronigedd (fflagiau) | a | a | a | a | a | ||
Ni argymhellir delweddu radiograffeg arferol ( a ddefnyddir ar gyfer anffurfiadau strwythurol) | a | a | a | a | a | ||
Ni argymhellir MRI / CT arferol ( a ddefnyddir mewn cleifion â diffygion niwrolegol cynyddol difrifol/ cyflyrau difrifol a amheuir | a | a | a | a | Only for an opinion on spinal fusion | ||
Ymyriadau ffarmacolegol | Paracetamol | a | a | a | a | a | |
NSAIDs | a | a | a | a | a | ||
Ymlacwyr cyhyrol | a | x | a | a | |||
Gwrthiselyddion | x | a | x | a | a | ||
Gwrthepileptigau | x | ? | x | ? | |||
Corticosteroidau systemig | x | x | |||||
Opioidau gwan | a | a | a | x | |||
Opioidau cryf (a ddefnyddir yn ddoeth/tymor byr) | a | a | x | a | |||
Triniaeth anffarmacolegol | Ymarfer Corff | x | a | x | a | a | |
Llawdriniad | a | a | a | a | a | ||
Aciwbigo | x | a | x | x | a | ||
Tylino | x | a | x | x | x | ||
CBT | x | a | x | a | a | ||
Adsefydlu amlddisgyblaethol | x | a | x | a | a | a | |
TENS | x | x | x | x | x | ||
Hydyniad | x | x | x | x | x | ||
Ysgol cefn (tymor byr) | x | x | x | a | a | ||
Electromyograffi | x | x | x | ||||
Therapi laser | x | x | x | ||||
Cymhorthion meingefnol | x | x | x | x | x | ||
Diathermi tonnau byr | ? | ? | x | ||||
Therapi Ymyraethol | x | x | x | ||||
Uwchsain therapiwtig | x | x | |||||
Rhaglenni addysgol dan oruchwyliaeth | a | ||||||
Ymyriadau | Steroidau epidwral/mewnweiniol | x | x | x | x | x | x |
Steroidau mewngymalol | x | x | |||||
Atalyddion nerfau ffased | x | x | x | ||||
Pigiadau botwlinum | x | x | x | ||||
pigiadau steroidau sacroliliac | x | x | x | ||||
Pigiadau sclerosant / prolotherapi | x | x | |||||
Pigiadau mannau ysgogi | x | x | x | ||||
Pigiadau mewnddisgol | x | x | x | ||||
Neurorefflecsotherapi | a | x | |||||
Dadnerfu ffased RF | x | x | x | ||||
Amledd radio mewnddisgol | x | x | |||||
Ceulo electrothermol | x | x | x | ||||
Dadnerfu drwy amledd radio | x | x | x | ||||
Ysgogi madruddyn y cefn | x | x | x | ||||
Llawdriniaeth ymasu | Atgyfeirio at lawfeddyg sbinol | Ar ôl 2 flynedd ac ar ôl rhoi cynnig ar yr holl driniaethau seiliedig ar dystiolaeth | Ar ôl blwyddyn ac ar ôl rhoi cynnig ar yr holl driniaethau seiliedig ar dystiolaeth | a | |||
Gosod disg artiffisial | ? |
Allwedd
A = Poen gwaelod y cefn Americanaidd (2007): Acíwt: llai na 4 wythnos
B = Poen gwaelod y cefn Americanaidd (2007): Is acíwt - cronig: dros 4 wythnos
C = Canllawiau Poen Cefn Acíwt Ewropeaidd (2006): Acíwt: llai na 6 wythnos
D = Poen Gwaelod y Cefn Amhenodol Cronig Ewropeaidd (2004): Cronig: 12 wythnos neu fwy
E = Canllawiau Poen Gwaelod y Cefn NICE Is acíwt i gronig (2008): dros 6 wythnos a hyd at flwyddyn
F = Canllawiau Cymdeithas Poen America, therapïau ymyraethol (2009)